برآورد نرخ نسبی تغییرشکل های فعال در گستره زاگرس خاوری (با نگاهی ویژه به تاقدیس لار و هرمود)

کمربند چین راندگی زاگرس از دیدگاه تغییرشکل های پوسته ایی جز مناطق فعال می باشد. بخش اعظم تغییرشکل پیشرونده در سراسر زاگرس بی لرزه است اما با این وجود چندین پهنه گسلی فعال نهان زمین لرزه های تاریخی و اخیر ویرانگری همانند زمین لرززه 1960 لار با 0/6 mb را تولید کرده اند. شناسایی ساختارهای فعال با استفاده از تغییرشکل های جوان کمک فراوانی به شناسایی مناطق درگیر با خطر زمین لرزه خواهد نمود. در این مطالعه، بکارگیری روش های ساختاری و زمین ریختی به شناسایی ارتباط تغییرشکل های جوان با ساختارهای قدیمی و در نتیجه به ارائه یک مدل کینماتیکی برای چین های مرتبط با گسلش لار و هرمود کمک نمود. افزون بر این، در این پایان نامه تلاش گردید تا نرخ های نسبی کوتاه شدگی و برپایی برای ساختارهای فعال و نرخ های لغزش نسبی برای رمپ های فعال تعیین گردد که این موارد گام های اساسی برای تعیین ویژگیهای صحیح چشمه زمین لرزه می باشند. جهت انجام تحلیل ساختاری، برش عرضی عمود بر ساختارهای مطالعه شده و در راستای ne-sw تهیه گردید. برش تهیه شده نشان داد که تاقدیس لار یک چین پیشروی گسله صفحه محوری ثابت شده با نازک شدگی در یال جلویی است که از نظر کینماتیکی به حداکثر رشد خود رسیده است. این تاقدیس در هسته در حال تبدیل شدن به یک چین خمشی-گسلی می باشد. چنین فرایند بازسازی دوباره ی کینماتیکی که در مغزه تاقدیس لار روی داده است یک فرایند تدریجی ولی لرزه زاست که می تواند مسبب زمین لرزه 1960 لار بوده باشد. به علت پرشدن مغزه تاقدیس لار با سنگ های پالئوزوئیک زیرین و شرایط مرز تماس این سنگ ها در مغزه تاقدیس، پیش بینی می گردد کانون درونی زمین لرزه 1960 لار در پوشش رسوبی در مغزه تاقدیس لار و در ژرفای بین km 9-5/5 واقع شده باشد. از سوی دیگر شعاع کم تخریب زمین لرزه 1960 لار نیز تائید کننده کم ژرفا بودن کانون درونی این زمین لرزه می باشد. بررسی ها نشان داد که نرخ میانگین لغزش گسل لار mm/yr 1 ± 4 بوده و تاقدیس لار دارای نرخ نسبی کوتاه شدگی و برپایی به ترتیب mm/yr 1±2 و mm/yr 5/2 ± 5 می باشد. تحلیل زمین ریختی تغییرشکل های جوان در فرودیواره گسل لار نشان داد که ساختار تاقدیسی هرمود یک چین فراکنشی است که با مکانیسم چرخش دامنه ایی در حال تکامل است. افق جدایشی که این تاقدیس بر روی آن شکل گرفته بر اساس برش ساختاری در بخش های میانی پوشش رسوبی می باشد که با سازند دشتک مطابقت دارد. تاقدیس هرمود همزمان با بازسازی دوباره کینماتیکی در هسته تاقدیس لار و افزایش تنش های افقی منتقل شده از این ساختار فعال به سمت جنوب شکل گرفته است. مطالعه زمین ریختی واحدهای کواترنری بر روی تاقدیس هرمود سنی معادل با فاز ریس-ورم (حدود 120 هزار سال) را برای تغییرشکل های جوان برآورد می کند. این سن نشانگر جوان بودن تاقدیس هرمود و رشد سریع آن ( با نرخ کوتاه شدگی mm/yr 2/0 ± 9/0) می باشد. نرخ نسبی برپایی برای تاقدیس هرمود mm/yr 1/0 ± 7/0 برآورد گردید. در چنین شرایطی افرازهای گسلی در یال جنوبی تاقدیس هرمود، متعلق به گسل هرمود می باشند که از سازند دشتک ریشه گرفته اند. بنابراین پیشنهاد می گردد که تاقدیس هرمود یک چین فراکنشی با مغزه به طور کامل گسلیده و متمایل به یک ساختار چین خمشی-گسلی متقارن می باشد.